Rapport: Circulair Inkopen
De huidige economie wordt gekenmerkt door een lineair gebruik van grondstoffen. Dat houdt in dat de gewonnen grondstoffen uiteindelijk eindigen als afval. Een groeiende wereldbevolking en een toenemend welvaartsniveau maakt dat deze manier van produceren en consumeren niet houdbaar is. Het leidt tot verlies aan biodiversiteit, grondstofuitputting en klimaatverandering. Het besef dat een fundamenteel andere omgang met grondstoffen noodzakelijk is, heeft geleid tot het Rijksbrede programma Circulaire Economie, waarin het toenmalige kabinet als doel heeft gesteld om vóór 2050 een volledig circulaire economie te realiseren. Dit houdt in dat in 2050 grondstoffen duurzaam worden gewonnen en efficiënt worden ingezet, schadelijke emissies worden vermeden en verdere aantasting van de leefomgeving wordt voorkomen.
Circulair inkopen kan hier een belangrijke rol in spelen. Overheidsopdrachtgevers vertegenwoordigen met hun inkoopvolume een groot deel van de Nederlandse markt en zijn daardoor in de positie om met hun inkoopgedrag de circulaire economie te stimuleren. Bovendien kan een circulair inkoopproces van overheidsopdrachtgevers als voorbeeld dienen voor het bedrijfsleven. Veel overheidsopdrachtgevers hebben op dit vlak al initiatief genomen. Vereniging Circulair Friesland en MKB Regio Zwolle hebben DeHaan Advocaten en Notarissen gevraagd om te onderzoeken wat de stand van zaken is wat betreft circulair inkopen/aanbesteden in de provincie Friesland en de regio Groot Zwolle.
Het doel van dit onderzoek is het in kaart brengen van de juridische en praktische knelpunten op het gebied van circulair aanbesteden. Daarbij zullen we waar mogelijk ook de duurzaamheidsaspecten meenemen. Aan dit onderzoek hebben daarnaast leden van Nevi en IPNN deelgenomen.
Dit onderzoek bestaat uit vier delen. In het eerste deel zullen de begrippen ‘circulaire economie’ en ‘circulair inkopen’ worden gedefinieerd, waarbij tevens de bijzonderheden van een circulair inkoopproces ten opzichte van een ‘gewoon’ of ‘lineair’ inkoopproces worden benoemd. In het tweede deel staat de juridische kant van de aanbesteding centraal. De vraag in dit verband is welke mogelijkheden het aanbestedingsrecht biedt om aspecten met betrekking tot circulariteit uit te vragen en welke problemen hierbij kunnen ontstaan. In het derde deel wordt verslag gedaan van het onderzoek dat met behulp van enquêtes, interviews en presentaties/discussies uitgevoerd is naar welke juridische en praktische knelpunten overheidsopdrachtgevers en het bedrijfsleven tegen aanlopen bij circulaire aanbestedingen. In het vierde deel worden mogelijke oplossingen voor de gesignaleerde knelpunten aangedragen.