Ketenwet zeer ingrijpend voor inkoop
In het artikel gaan de auteurs Freek Andriesse en Gerco Rietveld in op een aantal grote uitdagingen en complexe dilemma's van het wetsvoorstel. Het voorstel voor de Wet verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen, de Ketenwet, zou bedrijven gaan verplichten om in hun wereldwijde ketens te ondernemen met respect voor mens, milieu en klimaat. Een zeer nobel doel, maar de gevolgen kunnen zeer ingrijpend zijn, voor ondernemingen én voor inkoop. Het wetsvoorstel bevindt zich nog in de beginfase van de wetsbehandeling en de Tweede Kamer moet er nog over debatteren. De EU is met een soortgelijk wetsvoorstel bezig, de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSRD).
In zowel de Ketenwet als de CSRD staan verplichtingen voor ondernemingen om de impact van hun activiteiten en die van ketenpartners op mensenrechten en milieu te verminderen.
Verplichtingen voor bedrijven
In de kern komt de Ketenwet er op neer dat grote ondernemingen de 6 stappen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen van de OESO zouden moeten toepassen in hun wereldwijde ketens, zowel stroomopwaarts (leveranciers) als stroomafwaarts (klanten). Meer informatie hierover is te vinden bij het Nationaal Contactpunt OESO-richtlijnen.
Gevolgen voor Inkoop
De wet zou ook consequenties hebben voor inkoop. De reden hiervoor is dat het leeuwendeel van de nadelige gevolgen die de Ketenwet beoogt te bestrijden zich voordoet in de toeleveringsketens van ondernemingen. Inkoop en inkoopbeleid is daarmee een van de belangrijkste bouwstenen om invulling te geven aan de wet. De auteurs benoemen de volgende uitdagingen en dilemma's:
- Grote investeringen - Het duurzame inkoopbeleid moet bestuurbaar worden gemaakt via formuleren en uitvoeren van strategieën en bijbehorende KPI's die de duurzame prestaties op inkoopgebied meten . IMVO vereist daarmee een drastische uitbreiding van inkooptaken, expertise op het gebied van duurzaamheid en nieuwe en/of aangepaste inkooptools of processen.
- Supply chain in kaart brengen - De eerste opdracht in in stap 2 van de MVO-implementatie volgens OESO luidt: breng de gehele waardeketen in kaart. Voor inkoop gaat het dan om de supply chain. Hier ligt een aantal stevige dilemma's: slechts een aantal bedrijfstakken heeft zicht en invloed op de gehele toeleveringsketen; niet alle schakels in de keten zijn bereid inzicht te geven in hun werkwijze en bronnen; grote ondernemingen hebben vaak meer dan één waardketen door vertakking van de waardeketen (tier 1, tier 2, enz.).
- Inkooprijzen - Schendingen van milieu en mensenrechten hebben als oorzaak de (lage) inkoopprijzen die hoog in de keten worden betaald. Het oplossen hiervan kan alleen als de inkoopprijzen fors worden verhoogd. De methode van true pricing kan hierbij een hulpmiddel zijn.
- Risicomanagement - Als de wereldwijde ketens in kaart zijn gebracht, moeten de risico's op nadelige gevolgen daarbinnen worden geidentificeerd en voorkomen, beperkt of beeindigd. De SER heeft hiervoor een Stappenplan IMVO Risicomanagement opgesteld.
De beoogde ingangsdatum van de Ketenwet is 1 juli 2024.
